Dunning–Kruger Etkisi: Bilmediklerimizi Bilmemek

Hayatınızda, emin olduğunuz bir konuda ısrarla sizin düşüncenizin yanlış olduğunu, kendinden emin ve özgüvenli bir şekilde anlatan insanlar ile karşılaşmışsınızdır.
Peki kendinden emin olan bütün insanların sahip olduğu bütün bilgiler de doğru mu? Ya da gerçekten bilgi sahibiler mi?
Var olan bu durumun bir ismi var: Dunning Kruger Etkisi.

Dunning Kruger Etkisi

Dunning–Kruger etkisi, insanların sahip oldukları sınırlı bilgi ya da beceri nedeniyle, kendi yeterliliklerini objektif bir şekilde değerlendirememesi durumudur. Başka bir deyişle; kişi, bir konuda aslında ne kadar az şey bildiğinin farkında olmadığı için kendisini gereğinden fazla yetkin görür.

Bu durumun karşı kutbunda ise gerçekten uzmanlaşmış kişilerin “bildikçe bilmediklerini fark etmesi” vardır. Yani konuya hâkim olanlar, işin derinliğini gördükleri için kendi yeterliliklerini çoğu zaman olduğundan düşük değerlendirir.

Neden Ortaya Çıkar?

Etkinin temelinde meta-bilişsel eksiklik yatar. Yani kişi sadece bilgiden yoksun değildir; aynı zamanda o bilgiye sahip olmadığını fark edebilecek donanıma da sahip değildir.

• Başlangıç seviyesindeki yüzeysel bilgi, aşırı özgüven yaratır.
• Deneyim arttıkça işin karmaşıklığı fark edilir ve özgüven düşer.
• Uzmanlık seviyesine yaklaşıldığında ise özgüven yeniden yükselir, ancak bu kez daha temkinli ve gerçekçi bir biçimde

Günlük Hayattan Örnekler

• İş hayatında; yeni bir çalışan, süreçleri tam öğrenmeden “bunu çok daha iyi yaparım” diyebilir. Ancak derinleştikçe konunun karmaşık olduğunu anlar.

• Sosyal medyada; bilgi kırıntısına sahip kişiler, tıbbi ya da hukuki konularda kesin ifadelerle yorum yapabilir.

• Yeni ehliyet alan bir sürücü, ilk aylarda kendini “usta” sanabilir; ancak yıllar içinde aslında bilmediği çok fazla senaryo olduğunu fark eder.

Yanlış Algılar

Dunning–Kruger etkisi bazen yanlış anlaşılır. Bu etki, “her bilgisiz kişi aşırı özgüvenlidir” demek değildir. Daha çok ortalama eğilimleri açıklayan bir psikolojik bulgudur. Ayrıca sadece bireysel değil, kurumsal düzeyde de hatalı karar süreçlerine yol açabilir.

Etkiyi Azaltmanın Yolları

Bu bilişsel yanılgıyı tamamen yok etmek mümkün değildir, ancak farkındalıkla etkisini azaltmak mümkündür:

Geri bildirim almak: Akranlardan veya uzmanlardan alınan objektif yorumlar, kişinin kendini daha doğru değerlendirmesini sağlar.
Ölçülebilir kriterler: Sadece hissiyata değil, somut veriye dayalı değerlendirmeler yapılmalıdır.
Sürekli öğrenme: “Ben oldum” düşüncesi yerine, gelişime açık olmak bu etkinin önüne geçer.

Dunning–Kruger etkisi, hepimizin hayatında bir noktada karşılaşabileceği bir psikolojik yanılgıdır. Kişisel gelişimden iş hayatına kadar pek çok alanda hatalı kararlar almamıza neden olabilir. Bunun bilincinde olmak, hem daha sağlıklı bir özgüven geliştirmemizi hem de başkalarıyla daha verimli ilişkiler kurmamızı sağlar.

Badi Nedir?

Badi, 2022 yılında kurulmuş olup, Türkiye’nin en büyük gençlik ve etkinlik platformlarından biridir. Gençlere yönelik eğitim, kişisel gelişim, eğlence ve kültür odaklı etkinlikler düzenlemektedir. Ancak Badi, yalnızca etkinlik organizasyonlarıyla sınırlı kalmamakta; katılımcılarına kariyer fırsatları sunmakta, sosyal çevrelerini genişletmelerine olanak tanımakta ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmaktadır. Bu yönüyle Badi, bir etkinlik platformundan öte, gençlere hem profesyonel hem de sosyal anlamda gelişim imkânı sunan kapsamlı bir yaşam alanıdır.

Sosyal Medyalarımız

Instagram hesabımız için tıklayınız!

LinkedIn hesabımız için tıklayınız!

X hesabımız için tıklayınız!

Youtube Kanalımız için tıklayınız!